သာ့သနာ့အာဇာနီေလာင္းလ်ာ သူငယ္ကို ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြခ႐ိုင္၊
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ ေပါက္ပင္ကြင္းေက်း႐ြာ၌ ခမည္းေတာ္ ဦးေက်ာ္ေအာင္ႏွင့္
မယ္ေတာ္ ေဒၚမိဝင္ေယ ႐ို႕မွ
၁၈၇၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ (၂၅) ရက္၊ ၁၂၃၇ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ အဂၤါနိန္႔တြင္ မီး႐ွဴးသန္႔စင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခသည္။
မြီးခ်င္းသံုးဦးအနက္ ဆရာေတာ္သည္ အႀကီးဆံုး သားႀကီးၾသရသျဖစ္သည္။ အသက္(၁၂)ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ဘာႀကီးေတာ္စပ္သူ ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱစႏၵိမာ (စႏၵိယာရာမေက်ာင္း၊စစ္ေတြ) ထံပါးတြင္ သွ်င္သာမေဏဘဝျဖင့္ ပိဋကတ္စာပီမ်ားကို သင္ယူခသည္။ ထိုေနာက္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ ကဒိုုးေကာဝွပ္ေက်ာင္း၊ မႏၱေလးျမေတာင္တိုက္၊ ပတၱျမားတိုက္၊ ခင္မကန္တိုက္ႏွင့္၊ ဝိသုဒၵါ႐ံုေက်ာင္းတိုက္ ဆရေတာ္ဘုရားမ်ားထံတြင္ ပိဋကတ္က်မ္းကန္မ်ားကို ႏွံ႔ႏွံ႔စပ္စပ္ သင္ယူေလ့လာခသည္။
သီရိလကၤာႏိုင္ငံသား အသွ်င္အနာဂါရိယဓမၼပါလ၏ ပင့္ဖိတ္ခ်က္အရ သွ်င္သာမေဏဘဝျဖင့္ပင္ ၁၈၉၀ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ (တန္ေဆာင္မုန္းလ)တြင္ အစိုးရအရာဟိ ဦးသာဒိုးေဝႏွင့္ ျပည္တြင္းအခြန္အရာဟိတဦး လိုက္ပါပို႔ေဆာင္၍ အိႏၵယႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ဟိလာခသည္။ ထိုေနာက္ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးမားစြာျဖင့္ ဟႏၵီ၊ သကၠစေသာ ဘာသႏၱရစာပီမ်ားကို အားႀကိဳးမာန္တက္ ေလ့လာသင္ယူခၿပီး ၁၂၆၉ ခုႏွစ္၊ တပို႔လဆန္း (၉)ရက္နိန္႔တြင္ ကုန္သည္ႀကီး ဦးေ႐ႊစားဦး ေဒၚမိခ်မ္း႐ို႕၏ ပစၥယာႏုဂၢဟ႐ို႕ျဖင့္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ ပန္းဝါၿမိဳ႕တြင္ ရဟန္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ဟိေတာ္မူခသည္။
၁၈၇၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ (၂၅) ရက္၊ ၁၂၃၇ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ အဂၤါနိန္႔တြင္ မီး႐ွဴးသန္႔စင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခသည္။
မြီးခ်င္းသံုးဦးအနက္ ဆရာေတာ္သည္ အႀကီးဆံုး သားႀကီးၾသရသျဖစ္သည္။ အသက္(၁၂)ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ဘာႀကီးေတာ္စပ္သူ ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱစႏၵိမာ (စႏၵိယာရာမေက်ာင္း၊စစ္ေတြ) ထံပါးတြင္ သွ်င္သာမေဏဘဝျဖင့္ ပိဋကတ္စာပီမ်ားကို သင္ယူခသည္။ ထိုေနာက္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ ကဒိုုးေကာဝွပ္ေက်ာင္း၊ မႏၱေလးျမေတာင္တိုက္၊ ပတၱျမားတိုက္၊ ခင္မကန္တိုက္ႏွင့္၊ ဝိသုဒၵါ႐ံုေက်ာင္းတိုက္ ဆရေတာ္ဘုရားမ်ားထံတြင္ ပိဋကတ္က်မ္းကန္မ်ားကို ႏွံ႔ႏွံ႔စပ္စပ္ သင္ယူေလ့လာခသည္။
သီရိလကၤာႏိုင္ငံသား အသွ်င္အနာဂါရိယဓမၼပါလ၏ ပင့္ဖိတ္ခ်က္အရ သွ်င္သာမေဏဘဝျဖင့္ပင္ ၁၈၉၀ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ (တန္ေဆာင္မုန္းလ)တြင္ အစိုးရအရာဟိ ဦးသာဒိုးေဝႏွင့္ ျပည္တြင္းအခြန္အရာဟိတဦး လိုက္ပါပို႔ေဆာင္၍ အိႏၵယႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ဟိလာခသည္။ ထိုေနာက္ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးမားစြာျဖင့္ ဟႏၵီ၊ သကၠစေသာ ဘာသႏၱရစာပီမ်ားကို အားႀကိဳးမာန္တက္ ေလ့လာသင္ယူခၿပီး ၁၂၆၉ ခုႏွစ္၊ တပို႔လဆန္း (၉)ရက္နိန္႔တြင္ ကုန္သည္ႀကီး ဦးေ႐ႊစားဦး ေဒၚမိခ်မ္း႐ို႕၏ ပစၥယာႏုဂၢဟ႐ို႕ျဖင့္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ ပန္းဝါၿမိဳ႕တြင္ ရဟန္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ဟိေတာ္မူခသည္။
ဆရာေတာ္ဘုရား၏ တသက္တာ အံ့ခ်ီးဖြယ္ရာ သာသနာျပဳ (ပရဟိတလုပ္ငန္း)မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
٭ ဗုဒၶဘာသာ လုံလုံးလ်ားလ်ား ကြယ္ေပ်ာက္နီခေသာ မိဇၩိမေဒသ အိႏိၵနိုင္ငံ၌ အခက္ခဲ့ေပါင္းမ်ားစြာကို ရင္ဆိုင္လ်က္ ဘ၀တစ္ခုလံုးကို နစ္ျမဳပ္ကာ သာသနာျပဳေတာ္မူခသည္။
٭ ရတနာဂီရိတြင္ သီေပါမင္းၾကီးႏွင့္ အိႏိၵႏိုင္ငံ၌ သာသနာေရးကိစၥမ်ားကို အၾကိမ္ၾကိမ္ ေဆြးေႏြးေတာ္မူခသည္။
٭ သံေ၀ဇနိယဌာနမ်ားတြင္ အေျမာ္အျမင္ၾကီးမားစြာျဖင့္ ျမန္မာဘုန္းေတာ္
ၾကီးေက်ာင္းမ်ားကိုတည္ေဆာက္ေတာ္မူခသည္။
٭ ကုသိနာရုံတြင္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ အေျခခံပညာမူလတန္းေက်ာင္း၊ အလယ္တန္းေက်ာင္း၊
အထက္တန္းေက်ာင္းႏွင့္ ဗုဒၶဒီဂရီ ေကာလိပ္႐ို႕ကို ဖြင့္ပီးချပီး အခမဲ့
ဆီးပီးခန္းမ်ားကိုလည္း ဖြင့္ပီးခသည္။
٭ ဓမၼပဒ၊ မဟာသတိပဌာနသုတ္၊ အနတၱလကၡဏာသုတ္ႏွင့္ သိဂိ ၤတိသုတ္႐ို႔ကို ဟိႏၵီဘာသာသို႔လည္းေကာင္း၊ ”ေသာေရာဒယ”ႏွင့္”အဥၨနနိဒါန္း အမည္ဟိ စာအုပ္
႐ို႔ကို သကၠတဘာသာမွ ျမန္မာဘာသာသို႔လည္းေလာင္း၊ ေဒသခံမ်ား သာသနာျပဳရာ
တြင္ လြယ္ကူေခ်ာမိြ႔စီရန္ အျခားစာ အုပ္မ်ားကို ဟိႏၵီဘာသာသို႔လည္းေကာင္း ျပန္
ဆို႐ြီးသားေတာ္မူခသည္။
٭ ဘိကၡဳသစၥ၀ံသ၊ စာပီပညာသွ်င္ေဒါက္တာရာဟုလာသံကိစၥည္း၊ ေဒါက္တာ ဗုဒၶရကၡိတ၊ ဘိကၡဳကႆပ(ယၡဳနာလႏၵာတကၠသိုလ္၏ေဖါင္ဒါ)၊ ဘိကၡဳအာနႏၵာေကာသလႅ၊
ဘိကၡဳ အဥၨဳတာနႏၵႏွင့္ ဘိကၡဳပညာ၀ံသစေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံသား ပညာတတ္တပည့္
ရဟန္းေတာ္မ်ား မီြးထုပ္ပီးခပါသည္။
٭ ဓမၼပဒ၊ မဟာသတိပဌာနသုတ္၊ အနတၱလကၡဏာသုတ္ႏွင့္ သိဂိ ၤတိသုတ္႐ို႔ကို ဟိႏၵီဘာသာသို႔လည္းေကာင္း၊ ”ေသာေရာဒယ”ႏွင့္”အဥၨနနိဒါန္း အမည္ဟိ စာအုပ္
႐ို႔ကို သကၠတဘာသာမွ ျမန္မာဘာသာသို႔လည္းေလာင္း၊ ေဒသခံမ်ား သာသနာျပဳရာ
တြင္ လြယ္ကူေခ်ာမိြ႔စီရန္ အျခားစာ အုပ္မ်ားကို ဟိႏၵီဘာသာသို႔လည္းေကာင္း ျပန္
ဆို႐ြီးသားေတာ္မူခသည္။
٭ ဘိကၡဳသစၥ၀ံသ၊ စာပီပညာသွ်င္ေဒါက္တာရာဟုလာသံကိစၥည္း၊ ေဒါက္တာ ဗုဒၶရကၡိတ၊ ဘိကၡဳကႆပ(ယၡဳနာလႏၵာတကၠသိုလ္၏ေဖါင္ဒါ)၊ ဘိကၡဳအာနႏၵာေကာသလႅ၊
ဘိကၡဳ အဥၨဳတာနႏၵႏွင့္ ဘိကၡဳပညာ၀ံသစေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံသား ပညာတတ္တပည့္
ရဟန္းေတာ္မ်ား မီြးထုပ္ပီးခပါသည္။
٭ ျမန္မာနိဳင္ငံတြင္က်င္းပေသာ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ပြဲသို႔ အိႏိၵယရဟန္းေတာ္
မ်ား၏ကိုယ္စား ၾကြေရာက္ေတာ္မူချပီး၊ ၁၉၅၅-ခုႏွစ္တြင္ ခတၱမႏၵဴျမိဳ႕၌ နီေပါ
ဘုရင္မင္းျမတ္ ဦးေဆာင္ က်င္းပခေသာ ကမၻာ့ဗုဒၶဘာသာ
အစည္းအေ၀းသို႔လည္းတက္ေရာက္ေတာ္မူခသည္။
٭ ၁၉၅၆-ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၄-ရက္နိ႔တြင္ အိႏိၵယနိဳင္ငံ ဗဟိုတရား
ေရးရာ၀န္ၾကီး ေဒါက္တာ အေမၺဒကာ အပါအ၀င္ အိႏၵိယနိဳင္ငံသား ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ ၆-
သိန္းေက်ာ္႐ို႔အား အိႏၵိယနိဳင္ငံ နာဂပူျမိဳ႕၌ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္သို႔
သြင္းပီးေတာ္မူခေရအတြက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာကို စိတ္၀င္စားသူ
ကမၻာသူ ကမၻာသားမ်ား၏ အံ့ခ်ီးေထာပနာျပဳမွဳမ်ားကို အၾကီးအက်ယ္ရဟိ ေတာ္မူခသည္။
ဤမွ်ၾကီးက်ယ္ေသာ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ား ပရဟိတလုပ္ငန္းမ်ားကို
ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခေသာ ကမၻာ့သာသနာျပဳဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲစျႏၵမဏိ မဟာေထရ္ျမတ္သည္
၁၉၇၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ (ဂ)ရက္နိ႔တြင္ အိႏၵိယနိဳင္ငံ ယူပီျပည္နယ္ ကုသိနာရုံျမန္မာ
ေက်ာင္းတိုက္၌ ဘဝနတ္ထံ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခပါသည္။ ဆရာေတာ္ဘုရားပ်ံလြန္ေတာ္
မူျခင္းေၾကာင့္ နိဳင္ငံေပါင္း (၃၂) နိဳင္ငံမွ ၀မ္းနည္းေၾကာင္းသ၀ဏ္လႊာမ်ား၊
ၾကီးနန္းစာျဖင့္ (၅၆၉)ေစာင္ႏွင့္၊ လက္ေရးမူျဖင့္ (၇၀၉)ေစာင္႐ို႔ကို
ပို႔ပီးခကတ္ပါသည္။
ထို (၁၂၇၈)ေစာင္ေသာ ၀မ္းနည္းမွဳသ၀ဏ္လႊာမ်ားေရာက္ဟိလာျခင္းက ဆရာ
ေတာ္ဘုရားၾကီးအား ကမၻာကမည္ေရႊ႕မည္မွ်ေလးစားၾကည္ညိဳၾကသည္၊ မည္ေရႊ႕မည္မွ်
တန္ဖိုးထားၾကသည္ကို သက္သီသာဓက မီးေမာင္းထိုးျပျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
ထို (၁၂၇၈)ေစာင္ေသာ ၀မ္းနည္းမွဳသ၀ဏ္လႊာမ်ားေရာက္ဟိလာျခင္းက ဆရာ
ေတာ္ဘုရားၾကီးအား ကမၻာကမည္ေရႊ႕မည္မွ်ေလးစားၾကည္ညိဳၾကသည္၊ မည္ေရႊ႕မည္မွ်
တန္ဖိုးထားၾကသည္ကို သက္သီသာဓက မီးေမာင္းထိုးျပျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
